Van de  “Romantische werken” van J.J. Cremer zijn vier edities verschenen.

De eerste editie verscheen tussen 1877 en 1881.

Hoewel Sijthoff in Leiden veel werken van Cremer heeft uitgegeven was het Pieter van Santen die als eerste uitgever de verzamelde werken van Cremer ging uitgeven. Helemaal verrassend was dat niet. Van Santen was een jonge uitgever met lef die niet terug schrok voor grote projecten.

Vanaf 1871 had hij meerdere werken van Cremer uitgegeven zoals: De oorlog een noodzakelijk kwaad? (1871); Hanna de freule (1873); Tooneelspelers (1876); de gezamelijke dichtwerken van G.H.J. Elliot Boswel (redactie Cremer) (1876).

Behalve het beroepsmatige contact zagen ze elkaar ook in de zomermaanden in Scheveningen waar Van Santen verbleef in Villa Riva en Cremer bij Joh. Zuurmond in de Nieuwstraat, de huidige Prins Willemstraat in Scheveningen.

Het lijkt erop dat Van Santen tijdens de zomermaanden van 1875 Cremer benaderde met zijn wens om de verzamelde (complete) werken uit te geven.

Cremer was bepaald niet enthousiast over dit plan, omdat hij grote twijfels had over het succes van een dergelijke onderneming. Cremer verkocht, met name via uitgever Sijthoff, erg goed en geloofde niet dat er een nog markt was voor de verzamelde werken. Van Santen bleef aandringen waarna Cremer eind van de zomer  alsnog overstag ging. Cremer liet Van Santen overigens een aanzienlijk bedrag betalen voor de kopijrechten. Van Santen had de verwachting dat de werken een succes zouden worden en ging uit van een minimale inschrijving van 3.000 exemplaren.  

Behalve de vraag of de editie succes zou hebben, had Cremer twijfels over de kwaliteit van een aantal werken. Na intensief overleg met van Santen kwam hij tot de afspraak dat hij de werken opnieuw zou redigeren, hoewel hij erg opzag tegen deze klus. Volgens het voorwoord nam hij echter “het snoeimes zeer krachtig ter hand”. Met name zijn vroege werken noemt Cremer “zwak, zeer zwak en verouderd”.

Cremer wilde alleen de belangrijkste werken opnemen. Maar Van Santen drong erop aan om al zijn werken te bundelen ongeacht omvang, succes of kwaliteit. Cremer bleef echter bij een selectie van zijn werken. Aldus werd met Van Santen afgesproken. In het voorwoord noemt Cremer dit: “met weglating van enkele stukjes”.

Vóór deel een was verschenen overleed plotseling Van Santen op 21 juli 1876 op zijn vakantieadres in Scheveningen op 39-jarige leeftijd.

Volgens Het vaderland was Van Santen rond 10 juli 1876 als vakantiegast aangekomen om hier de zomer in villa Riva door te brengen. Cremer arriveerde dezelfde dag en had verblijf bij Joh. Zuurmond. 

De eerste twee delen waren echter al zo ver in productie dat deze onder de naam van Van Santen verschenen. In deel 1 staat een foto van Cremer en zijn voorwoord op de verzamelde werken gedateerd 15 oktober 1876. (16-12-2021)

(wordt vervolgd).

Jhr. Josias Cornelis Rappard (Nijmegen, 24 april 1824 - Leiden, 17 mei 1898) was een Nederlands militair en schilder. In 1851 trouwde hij in Batavia met Cornelia Nicolina Tromp (1831-1893), ze kregen 8 kinderen.

Rappard was kolonel bij de infanterie van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger. Hij heeft veel schilderijen en tekeningen gemaakt van het leven in Nederlands-Indië, het tegenwoordige Indonesië. Ook na zijn terugkeer naar Nederland, heeft hij, in Leiden, verder gewerkt aan schilderijen over "Indië". Rappard werd in 1874 in de adelstand verheven.

Over het bovengenoemde album is geen informatie te vinden. Het album is niet in het bezit van een bibliotheek. Mogelijk is het een particuliere uitgave voor vrienden. Of er een tweede serie is verschenen is niet bekend, maar is niet waarschijnlijk.

Enkele prenten zijn gesigneerd met JCR, maar de meesten zijn ongesigneerd. Maar waarschijnlijk zijn alle prenten van de hand van Rappard.  

In het album zitten twee prenten bij werken van J.J. Cremer: Oan ’t kleine revierke (1863) en ’t Kriekende kriekske (1857). De tekening van het Kriekende kriekske was bekend. Die van Oan ’t kleine revierke heb ik nog niet eerder aangetroffen.

In het album zijn verder prenten opgenomen bij werken van J. van Lennep (De koorknaap, 1841), Hildebrand (Een oude kennis en De familie Stastok, 1839), H.J. Schimmel (Mary Hollis, 1860), G. Keller (Van huis, 1867) en A.L.G. Bosboom-Toussaint (Frits Millioen, 1869). (13 november 2021)

De Ridders gaan op Grand Tour door het Gelderland van de 19de eeuw. In het voetspoor van 19de-eeuwse schrijvers als Jacob van Lennep en dominee Craandijk onderzoeken ze hoe het Gelderland van hun overgrootvaders zich ontwikkelde en wat we daar nu nog van terugzien. Zo laten ze het Gelderse verleden samensmelten met het heden. De Ridders zwerven in stijl door Gelderland, te voet, per stoomtrein, met koets en veerpont. Elke week bezoeken ze een andere regio en onderweg logeren ze bij hun Riddervrienden of bij onbekenden thuis. Het wordt een heel nieuw avontuur met bijzondere ontdekkingen!

De Ridders van Gelre zijn vanaf 11 oktober om 17.20 uur te zien op TV Gelderland, dus het duurt nog even voordat Cremer aan de beurt komt. (30 september 2021).

In Den Haag is er niet veel dat nog aan Cremer herinnert. Zijn woonhuizen aan de Noord-West Binnensingel en de 2^e van de Boschstraat 26 zijn verdwenen. Alleen de Cremerbank, de Cremerweg en de Cremerburg herinneren aan Cremer.

In 1881 verscheen een artikel over Cremer in het Jaarboekje van het Nederlandsche Vredebond door een kennis van Cremer de advocaat George Belinfante.

In het artikel staat een mooie weergave van een gesprek dat de vredesactivist Belinfante had met Cremer over de oorlog.

Cremer had daar enkele werken over gepubliceerd, waarvan "De oorlog, een noodzakelijk kwaad?" uit 1871 de bekendste is. Cremer was niet over  te halen tot een nieuwe publicatie. Evenmin was de uitgever bereid toestemming te geven om De oorlog een noodzakelijk kwaad? te publiceren in het Jaarboekje van de Vredebond.